Posted by 
5 Kasım Dünya Tsunami Farkındalık Günü, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Musavver Didem Cambaz, dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu. Olası İstanbul depremi sonrası oluşabilecek tsunami konusunda uyarıda bulunan Cambaz, alınması gereken önlemlere de değindi. Dr. Musavver Didem Cambaz’ın açıklamarına göre uzmanlar, olası İstanbul depreminde tsunami bekliyor.
İşte detaylar…
Dr. Musavver Didem Cambaz, 2015 yılının sonunda Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Tsunami Farkındalık Günü” ilan edilen 5 Kasım dolayısıyla önemli açıklamalarda bulundu.
Olası İstanbul depremi sonrası tsunami oluşma riskine ve alınabilecek önlemlere değinen Dr. Cambaz, tsunaminin; deprem, yanardağ patlaması ve heyelan gibi doğal felaketlerin ardından deniz tabanının ani bir hareketle yer değiştirmesi ve bu hareketin deniz kütlesini dalgalar halinde kıyılara doğru itmesi sonucu meydana geldiğini ifade etti. Cambaz, dalgaların kaynak noktasından uzaklaştıkça yükseklik kazandığını ve bu durumun kıyı bölgelerinde büyük tahribatlara sebep olduğunu belirtti. Bilindiği üzere bu tahribatlar, yerleşim alanlarına, ekosistemlere ve insan yaşamına ciddi zararlar vermektedir.
Peki, olası İstanbul depremi sonrasında tsunami riski var mı?
Dr. Musavver Didem Cambaz, deprem ve fay hatlarının etkisinde bulunan, 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridine sahip olan ülkemizin de tsunami sonucu zarar görebileceğini ifade etti.
11 Mart 2011 tarihinde Japonya’da yaşanan 9,0 büyüklüğündeki depremde oluşan tsunamiyi hatırlatan Dr. Cambaz, tsunaminin en çok Pasifik Okyanusu’nda dalma ve batma bölgelerinde gözlendiğini belirtti.
Sumatra’da 2004 yılında gerçekleşen 9,3 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunaminin ise çeşitli kıtalarda ve toplam 11 ülkede can kaybı ve büyük hasara yol açtığına değindi.
Tarihsel kayıtlar incelendiğinde ülkemizde daha önce tsunami yaşandığı görülüyor. Bu da demek oluyor ki “Tsunami olmuşsa yine tsunami beklenmelidir.”
Türkiye’nin tarihsel kayıtlarına değinen Dr. Cambaz, Kuzey Anadolu Fay Hattı’ndan dolayı riskli olan bölgeleri işaret ediyor. İşte, Dr. Cambaz’ın o açıklaması:
Kuzey Anadolu Fay Hattı’ndan dolayı Marmara Denizi, Doğu Anadolu Fay Hattı ve devamındaki Ölüdeniz Fayı ile Akdeniz Helenik Yayı’ndan dolayı da Ege ve Akdeniz’de oluşacak depremler sonucu tüm denizlerimizde tsunami meydana gelmesi bekleniyor. Tarihsel kayıtlara da baktığımızda etrafımızdaki denizlerde tsunami var. Girit’in batısında 365, Girit’in güneydoğusunda 1303 yıllarında meydana gelen büyük depremler sonrası tsunamiler yaşanmış. Bunun için de bir yerde deprem oluyorsa yine olacaktır. Tsunami olmuşsa yine tsunami beklenmelidir.
İstanbul depremi tsunami senaryosunda: 6 metre mertebesinde dalgalar söz konusu olabilir!
Deniz seviyesinde olan yerleşim yerlerine dikkat çeken Dr. Cambaz, İstanbul için beklenen tsunamide 6 metre mertebesinde dalgaların söz konusu olabileceğini ifade etti. Açıklamasında geçmiş yıllara dair tarihsel kayıtlara da değindi:
İstanbul için de tsunami beklediğimiz bir şey. Sadece depremden dolayı değil. Depremden sonra tetiklenebilecek deniz altı heyelanından dolayı İstanbul’da tsunami bekliyoruz. Burada yıkmaya çalıştığımız en büyük algı, tsunami dediğimiz zaman Japonya ya da Endonezya’daki gibi 20 metrelik dalgalar anlaşılıyor. Bizim burada 1509 ve 1894 depremlerinden sonra kayıtlara düştüğü gibi 6 metre mertebesinde dalgalar söz konusu. Bu da çok büyük bir yıkıma ve kaosa neden olabilir. Çünkü bizim deniz seviyesinde yerleşimlerimiz var.
Depremin yıkıcılığı yanında ikincil bir afet olarak kaydedilse de 1999 Marmara, 2017 Kos adası ve 2020 Ege Denizi depremlerinin ardından tsunami meydana geldi.
1999 yılında meydana gelen Marmara Depremi sonrası tsunami yaşandığını dile getiren Cambaz, 30 Ekim 2020 tarihinde Ege Denizi’nde meydana gelen depremde Seferihisar’da etkili olan tsunamiyi de hatırlattı:
Hiç tsunami olmaz zannederken bu depremlerden sonra olabileceği ve birilerinin hayatını kaybedebileceği gündeme gelmiş oldu. Ege Denizi’nde 30 Ekim 2020’de meydana gelen depremde özellikle Seferihisar’da tsunami çok etkili oldu ve Sığacık’ta 1 kişi hayatını kaybetti ve önemli bir hasar da oldu.
Tsunami için nasıl önlem alınabilir?
Deprem sonrası denize yakın yerlerden uzaklaşmak gerektiğine vurgu yapan Dr. Musavver Didem Cambaz, vatandaşları şu sözlerle uyardı:
Deniz seviyesinin 2-3 metre mertebesinde yükselmesini azımsamamak gerekiyor. Yarım metre, 1 metre de olsa insanlar ‘Ben yüzerim’ diye düşünüyor ama 30 santimetrenin üzerindeki su dalgası sizi sürükleyebilme özelliğine sahip. Onun dışında, taşıdığı, sürüklediği cisimlerin size çarpması travma da yaratabilir. Bu durumda hiçbir şey yapamazsınız. Tsunamiye depremden farklı olarak önlem alınabilir. Deprem olduğunda siz bunu duyuyorsanız, bu sizin en büyük alarmınızdır.
İstanbul Tsunami Eylem Planı’na göre şehrin riskli bölgelerine “tsunami tahliye yolları”, “tsunami güvenli alan” ve “tsunami bilgilendirme” panolarını yerleştirilmiş.
Bunun yanı sıra tüm vatandaşlarımız, yaşadıkları bölgedeki tsunami tehlikesi hakkında bilgi sahibi olmalı ve aile bireyleri ile birlikte acil durum aksiyon planı hazırlamalılar.